Các liệu pháp can thiệp tâm lý (1)

Từ trị liệu bằng thuốc, tâm lý trị liệu cho tới các phương pháp mới nhất. Bạn có thể tìm thông tin và lời khuyên về các phương pháp điều trị khác nhau cho các vấn đề về sức khỏe tâm thần, bao gồm trị liệu (therapy), tham vấn (counseling) và điều trị bằng thuốc vấn và thuốc men.

1.Trị liệu (Therapy) & tham vấn (counseling)
Có rất nhiều loại hình thức trị liệu khác nhau, điều này có thể khiến quá trình lựa chọn phương thức phù hợp trở nên mệt mỏi hơn. Các liệu pháp phổ biến nhất là Liệu pháp trò chuyện (talk therapy) có thể giúp ích cho nhiều người trong nhiều tình huống khác nhau. Bạn cũng có thể nghe thấy chúng được gọi là tư vấn, điều trị trò chuyện hoặc liệu pháp tâm lý.
Đối với nhiều người lớn, liệu pháp trò chuyện có thể hiệu quả tương đương hoặc thậm chí còn hơn thuốc men.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là hiệu quả của từng phương pháp phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của mỗi người. Trong một số trường hợp, có thể cần kết hợp cả liệu pháp trò chuyện và thuốc men để đạt được kết quả tốt nhất.
Đừng lo lắng, bên dưới bạn sẽ tìm thấy thông tin về các phương pháp điều trị phổ biến và được chứng minh thông qua các nghiên cứu khoa học được sử dụng trên thế giới và tại Việt Nam.
Liệu pháp Hành vi Nhận thức (CBT)
Liệu pháp Hành vi Nhận thức (CBT) là một dạng liệu pháp trò chuyện được xây dựng có cấu trúc và hướng tới mục tiêu, đã được chứng minh hiệu quả trong việc điều trị nhiều bệnh về tâm thần, bao gồm trầm cảm, lo âu, lạm dụng chất kích thích, rối loạn ăn uống và rối loạn nhân cách.
Đây là một phương pháp trực tiếp tập trung vào suy nghĩ, nhận thức không chính xác về bản thân và người khác, cũng như các niềm tin tiềm ẩn của một người. Nó được coi là phương pháp trị liệu ngắn hạn với thời gian điều trị thường kéo dài từ ba đến bốn tháng.
Liệu pháp Hành vi Nhận thức (CBT) đã được chứng minh là hiệu quả trong việc điều trị nhiều vấn đề về sức khỏe tâm thần, bao gồm:
Trầm cảm
Lo âu
Rối loạn hoảng sợ
Rối loạn ám ảnh
Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD)
Rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD)
Một số rối loạn ăn uống, chẳng hạn như chứng ăn vô độ t purging (bulimia)
Tham vấn tâm lý (Counselling)
Tham vấn tâm lý là một dạng liệu pháp trò chuyện, nơi bạn có thể tâm sự một cách tin cậy với chuyên gia tư vấn. Họ sẽ giúp bạn tìm ra các cách để đối phó với những khó khăn trong cuộc sống.
Liệu pháp tham vấn (counselling) có thể giúp bạn đối phó với nhiều vấn đề khác nhau, bao gồm:
Các vấn đề về sức khỏe tâm thần: Trầm cảm, lo âu, rối loạn ăn uống.
Các vấn đề về sức khỏe thể chất gây buồn phiền: Vô sinh.
Các biến cố khó khăn trong cuộc sống: Mất mát người thân, đổ vỡ tình cảm, căng thẳng liên quan đến công việc.
Những cảm xúc khó khăn: Mặc cảm thấp, tức giận.
Các vấn đề khác: Bản dạng giới tính.
Tư vấn là một dạng liệu pháp trò chuyện tập trung vào việc lắng nghe và hỗ trợ khách hàng. Nhà tư vấn được đào tạo chuyên môn để giúp bạn:
Xác định và hiểu rõ hơn những vấn đề bạn đang gặp phải.
Xác định những cảm xúc phức tạp liên quan đến vấn đề.
Phát triển các kỹ năng đối phó để quản lý cảm xúc và đưa ra quyết định.
Tìm ra những cách giải quyết vấn đề hiệu quả.
Điểm khác biệt giữa tư vấn và các loại liệu pháp trò chuyện khác như CBT (Liệu pháp Hành vi Nhận thức) là tư vấn thường tập trung rộng hơn vào các vấn đề về cảm xúc và các thách thức trong cuộc sống nói chung, trong khi CBT có cấu trúc và mục tiêu cụ thể hơn.
Thuật ngữ “tư vấn” (counselling) đôi khi được sử dụng rộng rãi để chỉ chung các liệu pháp trò chuyện, nhưng tư vấn bản thân nó cũng là một loại trị liệu riêng biệt.
Vì tư vấn tâm lý (counselling) liên quan đến việc thảo luận về các vấn đề nhạy cảm, tiết lộ những suy nghĩ và cảm xúc cá nhân, nên chuyên gia tư vấn của bạn phải có kinh nghiệm và trình độ chuyên môn. Tại Anh các nhà tham vấn được chứng nhận đã đáp ứng các tiêu chuẩn chuyên môn do Professional Standards Authority (PSA) yêu cầu. Điều này giúp bạn yên tâm về trình độ và kỹ năng của chuyên gia.
Liệu pháp Nhận thức dựa trên Chánh niệm (MBCT)
Trở nên nhận thức hơn về khoảnh khắc hiện tại có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tinh thần của chúng ta.
MBCT là một phương pháp điều trị kết hợp các kỹ thuật chánh niệm với liệu pháp nhận thức (CBT).
Chánh niệm (Mindfulness): Chánh niệm là khả năng tập trung chú ý vào trải nghiệm hiện tại, không phán xét. Các kỹ thuật chánh niệm thường được sử dụng trong MBCT bao gồm thiền định và các bài tập thở.
Liệu pháp Nhận thức (CBT): CBT là một loại liệu pháp trò chuyện tập trung vào việc thay đổi cách suy nghĩ và hành vi của bạn. Trong MBCT, các kỹ thuật CBT được sử dụng để giúp bạn hiểu cách suy nghĩ của bạn có thể ảnh hưởng đến cảm xúc của bạn.
MBCT tại nơi làm việc
Liệu pháp Chánh niệm được Viện nghiên cứu sức khỏe và chăm sóc sức khỏe Quốc gia (NICE) khuyến nghị như một phương pháp điều trị trầm cảm nhẹ. Điều này cho thấy hiệu quả của liệu pháp chánh niệm trong việc cải thiện các triệu chứng trầm cảm ở mức độ nhẹ.
NICE cũng khuyến nghị các nhà tuyển dụng cung cấp các chương trình chánh niệm cho tất cả nhân viên. Bằng cách thực hành chánh niệm, nhân viên có thể:
Giảm căng thẳng và lo lắng liên quan đến công việc.
Cải thiện khả năng tập trung và hiệu suất làm việc.
Phát triển khả năng kiên nhẫn và quản lý cảm xúc.
Cải thiện giao tiếp và mối quan hệ với đồng nghiệp.
Việc NICE khuyến nghị liệu pháp chánh niệm cho cả điều trị trầm cảm nhẹ và hỗ trợ sức khỏe tinh thần tại nơi làm việc cho thấy tầm quan trọng ngày càng tăng của các phương pháp tiếp cận toàn diện hơn đối với sức khỏe tâm thần. Liệu pháp chánh niệm không chỉ giúp giải quyết các vấn đề về sức khỏe tâm thần hiện có mà còn có thể đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa các vấn đề này.
MBCT được sử dụng để:
Ngăn ngừa tái phát trầm cảm: MBCT đã được chứng minh là hiệu quả trong việc giúp giảm nguy cơ tái phát trầm cảm ở những người đã từng trải qua các cơn trầm cảm trước đó.
Giảm lo âu và căng thẳng: MBCT cũng có thể hữu ích trong việc giảm các triệu chứng lo âu và căng thẳng.
Bằng cách kết hợp chánh niệm với CBT, MBCT có thể giúp bạn:
Tăng nhận thức về suy nghĩ và cảm xúc của bạn.
Học cách quản lý những suy nghĩ tiêu cực.
Phát triển khả năng kiên nhẫn và chấp nhận.
Giảm căng thẳng và lo lắng.
Ngăn ngừa tái phát trầm cảm.
Tâm lý Động lực (Psychodynamic Therapy)
Liệu pháp Tâm lý Động lực là một dạng trị liệu bằng trò chuyện một tập trung khám phá những tác động của trải nghiệm thời thơ ấu và các suy nghĩ vô thức (tiềm thức) lên suy nghĩ, cảm xúc, mối quan hệ và hành vi của bạn hiện tại.
Trong liệu pháp này, bạn sẽ trò chuyện riêng với nhà trị liệu về những suy nghĩ và cảm xúc của mình. Liệu pháp trò chuyện theo phương pháp này thường kéo dài khoảng 16 buổi.
Ngoài ra, Hệ thống Y tế Quốc gia (NHS) có thể cung cấp liệu pháp Tâm lý Động lực ngắn hạn (STPP) cho những người mắc chứng trầm cảm hoặc mắc cả trầm cảm và một tình trạng sức khỏe lâu dài khác.

Nguồn: verywellmind, NHS