Tổng quan

Chuyên đề này sẽ dẫn dắt học viên quay ngược thời gian, về với những ngày đầu tiên hình thành dân tộc Việt Nam. Từ câu hỏi muôn thuở “Người Việt đến từ đâu?”, người học sẽ được khám phá cội nguồn của người Việt, không gian phát triển ban sơ và sự giao thoa với các nền văn minh lớn như Trung Quốc, Ấn Độ. Bên cạnh đó, chuyên đề cũng làm rõ vai trò của làng xã, nền nông nghiệp lúa nước và những cơ tầng kinh tế, chính trị, văn hóa đã đặt nền móng cho bản sắc dân tộc. Đây là hành trình lý giải cách người Việt thích ứng, chọn lọc và phát triển văn hóa bản địa, hình thành tinh thần tự chủ và cộng đồng gắn kết từ buổi sơ khai.

Chuyên đề “Vật tổ của người Việt từ đâu đến” đưa người học trở về buổi bình minh của lịch sử, khi tín ngưỡng vật tổ – niềm tin vào những biểu tượng linh thiêng đại diện cho cộng đồng – được xem là khởi nguồn của ý thức văn hóa và bản sắc dân tộc. Trong buổi học, học viên sẽ được tìm hiểu về khái niệm vật tổ và cách nó gắn liền với đời sống tâm linh của các cộng đồng sơ khai, từ đó hình thành nên sự kết nối bền chặt giữa con người và thiên nhiên. Chuyên đề còn chỉ ra cách vật tổ đã biến đổi và hòa quyện với các tôn giáo mới khi xã hội ngày càng phát triển. Thông qua đó, học viên sẽ hiểu rằng tín ngưỡng vật tổ không chỉ là một phần của quá khứ mà còn là di sản tinh thần quan trọng, giúp hình thành ý thức cộng đồng, tạo nên sợi dây gắn kết giữa con người với nguồn cội và với nhau trong suốt tiến trình lịch sử.

Chuyên đề này khắc họa hành trình vĩ đại và đầy biến động của dân tộc Việt Nam từ thế kỷ X đến thế kỷ XIX – giai đoạn mà một cộng đồng nơi châu thổ sông Hồng đã vươn mình trở thành một quốc gia thống nhất, mở rộng lãnh thổ hình chữ S như ngày nay. Đây là hành trình phục hồi độc lập, tự chủ từ những ngày đầu sau ngàn năm Bắc thuộc và sự chuyển mình của dân tộc qua tám thế kỷ. Chuyên đề phân tích sâu sắc tiến trình mở rộng lãnh thổ từ Bắc vào Nam, những biến đổi địa chính trị và địa văn hóa, cũng như sự chuyển dịch lớn của các cấu trúc kinh tế, xã hội và quyền lực mới trong quá trình đó. Bên dưới những thành tựu mở cõi là sự thay đổi về bản sắc và tư duy của cộng đồng người Việt, khi phải thích ứng và hòa nhập với những vùng đất mới. Qua đó, chuyên đề không chỉ khắc họa sự trưởng thành của một quốc gia, mà còn giúp học viên hiểu rõ hơn về ý chí tự cường, định hình nên một bản sắc dân tộc thống nhất vượt qua sự khác biệt vùng miền.

Chuyên đề “Người Việt, tiếng Việt, tâm lý và bản sắc Việt Nam” là cuộc đối thoại đầy chiều sâu về những giá trị nền tảng làm nên con người Việt Nam: từ ngôn ngữ, tâm lý đến bản sắc dân tộc. Đây không chỉ là câu chuyện của quá khứ mà còn là lăng kính để nhìn vào hiện tại và tương lai. Tiếng Việt, với tính biểu đạt phong phú và linh hoạt, được xem như linh hồn của dân tộc và là công cụ gắn kết cộng đồng qua bao thăng trầm lịch sử. Chuyên đề cũng phân tích tâm lý người Việt, từ sự thích ứng linh hoạt trong nền văn minh nông nghiệp lúa nước đến tư duy “trọng tình, nể mặt”, vừa là sức mạnh vừa là rào cản trong xã hội hiện đại. Qua đó, học viên sẽ hiểu rõ hơn về những giá trị văn hóa như tinh thần cộng đồng, lòng yêu nước, đồng thời nhận diện những thách thức khi bản sắc ấy đối diện với toàn cầu hóa. Chuyên đề còn mở rộng góc nhìn ứng dụng lịch sử và văn hóa trong việc người Việt vận hành xã hội, quản lý gia đình và thích ứng trong môi trường doanh nghiệp và các mối quan hệ, khẳng định rằng tri thức về quá khứ chính là chìa khóa giúp chúng ta vận hành thế giới hiện tại một cách hiệu quả hơn.

Đi vào phác hoạ đời sống tính dục ở Việt Nam từ thế kỉ X tới đầu thế kỉ XX, một chủ đề có nhiều cấm kị, Chuyên đề sẽ dựng nên bức tranh khá bao quát và thú vị về đời sống tính dục ở Việt Nam thời kì này: Những nguyên lí, quy phạm nào đã chi phối đời sống tính dục của con người? Nam giới và nữ giới quan niệm thế nào về vẻ đẹp của người khác phái? Những khát vọng tình dục nào đã được thể hiện trong tranh tượng, văn thơ?… Ngoài ra, Chuyên đề còn bàn về những hiện tượng “khó nói”, câu chuyện hậu cung của những người phụ nữ mòn mỏi đợi chờ ơn và sự lưu thông của những hàng hoá tính dục,…

Chuyên đề “Người Việt và luật pháp” đi sâu vào mối quan hệ đầy mâu thuẫn nhưng cũng rất đặc trưng của người Việt với luật pháp qua các thời kỳ lịch sử. Từ tư duy truyền thống “trọng tình hơn lý” đến sự tồn tại của các bộ luật thời phong kiến, chuyên đề phân tích cách luật pháp được xây dựng và vận hành trong xã hội Việt Nam. Luật pháp vừa là công cụ quản trị nhà nước, vừa chịu ảnh hưởng từ tâm lý cộng đồng coi trọng quan hệ và linh hoạt trong cách ứng xử. Chuyên đề còn đặt ra những câu hỏi đầy tính thời sự: Tại sao người Việt yêu thích sự công bằng của luật pháp nhưng lại thường xuyên tìm cách “linh hoạt” khi đối diện với luật? Và vì sao tư duy pháp lý vẫn là thách thức lớn nhất trong tiến trình xây dựng nhà nước hiện đại?