Một cuộc hẹn của những con người chung tình yêu với nghề Dịch thuật. Một không gian trao đổi chuyên môn, lắng nghe kinh nghiệm và cùng nhau suy tư về con đường nghề nghiệp. Khoảnh khắc hội tụ của các dịch giả kỳ cựu, những chuyên gia công nghệ và những bạn trẻ mới bước vào nghề, tất cả đã làm nên một ngày hội đặc biệt. Khi nguồn cảm hứng được lan tỏa, một cộng đồng nghề mới cũng bắt đầu hình thành.

Dịch thuật – nghề thầm lặng nhưng có sứ mệnh lớn

Người ta thường nói: “Dịch là đưa một nền văn hóa bước sang ngôn ngữ của nền văn hóa khác.” Nhưng ẩn sau định nghĩa tưởng chừng giản dị ấy là cả một hành trình thầm lặng và bền bỉ: hành trình đưa tri thức nhân loại đến gần hơn với người đọc Việt Nam, góp phần định hình một xã hội khai phóng. Dịch giả, trong nghĩa sâu xa, không chỉ là “người chuyển ngữ”, mà còn là “người kiến tạo cầu nối văn hóa”, mở rộng biên độ hiểu biết, nuôi dưỡng tư duy phản biện và khơi dậy năng lực đối thoại toàn cầu.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự trỗi dậy của AI, dịch giả không chỉ làm việc với câu chữ, mà còn đối diện với câu hỏi: đâu là bản sắc, đâu là giá trị riêng của con người khi máy móc có thể thay thế nhiều thao tác kỹ thuật? Câu trả lời nằm ở chỗ dịch không chỉ là chuyển đổi từ ngữ, mà là giải mã văn hóa, tái tạo ý nghĩa, truyền tải tinh thần – những tầng sâu mà chỉ con người với trải nghiệm, cảm xúc và khả năng suy tư mới có thể thực hiện. Tại đây, dịch giả trở thành người “bảo tồn tinh hoa” và đồng thời là “người sáng tạo mới”, đưa những văn bản vượt thoát khỏi giới hạn của ngôn ngữ gốc để sống trong bối cảnh văn hóa khác.

Ngày hội Dịch thuật Việt Nam 2025 không chỉ như một sự kiện chuyên môn, mà còn như một lời đáp cho nhu cầu gắn kết cộng đồng trong bối cảnh đầy biến động. Đây là nơi những người làm nghề cùng nhau định vị lại vai trò của dịch thuật, không phải như một công việc phụ trợ, mà như một hành động văn hóa – tri thức có ý nghĩa chiến lược đối với tương lai xã hội. Ngày hội chính là sự khởi đầu cho một diễn đàn, nơi dịch giả có thể khẳng định tiếng nói riêng trong kỷ nguyên AI, đồng thời cùng nhau kiến tạo một cộng đồng nghề nghiệp vừa gắn kết, vừa khai phóng.

Một lát cắt về cộng đồng dịch thuật

Ngày 27/9/2025, tại Trường Liên cấp Ngôi Sao Hà Nội, hơn 135 đại biểu và 20 diễn giả đã cùng nhau tạo nên một không khí học thuật – nghề nghiệp sôi nổi và đầy cảm hứng. Không chỉ là một sự kiện, đó là một bức tranh sinh động về cộng đồng dịch thuật Việt Nam đang định hình.

Phiên buổi sáng, hội trường đã vang lên tiếng nói của những dịch giả gắn bó cả đời với nghề. Những tên tuổi như Vũ Thế Khôi, Ngân Xuyên, Hà Thủy Nguyên cùng các đồng nghiệp nhiều thế hệ đã chia sẻ về hành trình dịch sách, dịch truyện – hành trình của sự bền bỉ, nhẫn nại và tình yêu tri thức. Ở đó, ta thấy hình ảnh những người dịch lặng lẽ “đem văn chương thế giới về tiếng Việt”, nhưng đồng thời cũng dũng cảm khẳng định bản lĩnh sáng tạo của mình trong việc giải mã và tái hiện văn bản.

Đến với phiên buổi chiều, câu chuyện được mở rộng sang một lĩnh vực khác là dịch thuật trong công nghệ phần mềm và môi trường quốc tế. Các chuyên gia từ FPT Software, VTI và dịch giả quốc tế Suzuki Ayano đã cho thấy nghề dịch hôm nay không chỉ bó hẹp trong trang sách, mà còn là chiếc cầu nối thiết yếu trong giao tiếp liên văn hóa, trong các dự án kinh doanh và công nghệ toàn cầu. Chính tại những câu chuyện thực tiễn này, nghề dịch hiện lên với một diện mạo mới: năng động, hội nhập, gắn liền với sự phát triển của doanh nghiệp và xã hội số.

Song song với các phiên tọa đàm, 14 tham luận chuyên sâu ở các phòng thảo luận đã khắc họa chiều sâu học thuật và tính đa dạng của nghề. Có tham luận đặt câu hỏi gai góc về “Ứng dụng AI trong dịch thuật: liệu có giữ được chất riêng?”, có tham luận đi vào chi tiết chuyên môn như “Tổ chức công việc và vai trò hiệu đính”, hay những vấn đề tưởng chừng nhỏ nhưng lại rất căn bản như “Nhân danh, địa danh trong dịch thuật”. Mỗi tham luận là một lát cắt, một góc nhìn, một nỗ lực giải mã nghề dịch từ nhiều chiều cạnh khác nhau – từ kỹ thuật đến triết lý, từ thực hành đến lý luận.

Tất cả hòa quyện để phác họa một chân dung đa diện của cộng đồng dịch thuật Việt Nam trong thế kỷ 21: vừa bảo tồn sự tinh tế của nghề truyền thống, vừa dấn thân vào những lĩnh vực mới; vừa đối diện thách thức công nghệ, vừa khẳng định vai trò sáng tạo không thể thay thế của con người. Đó là một cộng đồng đang chuyển mình, sẵn sàng bước ra khỏi lặng lẽ, để khẳng định vị trí trong đời sống tri thức và văn hóa của đất nước.

Khởi đầu một không gian tri thức

Khoảnh khắc đáng nhớ nhất của Ngày hội là khi các đại biểu cùng ký Tuyên bố chung, chính thức khai sinh Cộng đồng Dịch thuật Việt Nam. Đó không chỉ là một tuyên bố, mà là một cam kết: cùng nhau kết nối các thế hệ, chia sẻ kinh nghiệm, nâng cao chuyên môn và khơi dậy niềm tự hào về nghề dịch – nghề đã lặng lẽ đóng góp cho sự phát triển tri thức và văn hóa nước nhà.

Như Dịch giả Phạm Minh Quân đã chia sẻ đầy xúc động trên trang cá nhân của mình, sau khi tham gia sự kiện: “Chưa bao giờ tôi thấy mình có một cộng đồng để thuộc về như hôm nay. Nếu Ngày hội trở thành sự kiện thường niên, đây sẽ là không gian quý báu để chúng ta cùng nhau trao đổi, học hỏi và khởi lên một cộng đồng dịch thuật chuyên nghiệp.” Lời chia sẻ ấy không chỉ phản ánh cảm xúc cá nhân, mà còn nói hộ tâm tư của cả một thế hệ: khao khát được đồng hành, được thừa nhận và được góp phần nâng tầm nghề dịch.

Có thể thấy, Tuyên bố chung không chỉ khép lại một ngày hội thành công, mà còn mở ra một hành trình khai phóng mới cho nghề dịch thuật Việt Nam – hành trình xây dựng một cộng đồng biết lắng nghe nhau, nâng đỡ nhau, và cùng nhau đem tri thức thế giới về nuôi dưỡng tâm hồn, văn hóa, học thuật của người Việt.

Triển vọng của một cộng đồng nghề

Ngày hội Dịch thuật Việt Nam 2025 được đồng tổ chức bởi Libero cùng nhiều đơn vị uy tín trong xuất bản, công nghệ và giáo dục. Sự kiện cũng được đưa tin trên VTV Today, VNExpress, Zing News – minh chứng cho sức lan tỏa ngày càng rộng của một sáng kiến cộng đồng. Nhưng giá trị của Ngày hội không chỉ dừng lại ở việc tạo ra một sự kiện một ngày, mà ở chỗ nó mở ra một hướng đi mới cho nghề dịch thuật Việt Nam: hướng đi của kết nối, đối thoại và phát triển bền vững.

Với Libero, việc tổ chức Ngày hội không chỉ là tham gia vào một sự kiện văn hóa – tri thức, mà còn là một phần trong sứ mệnh khai phóng tri thức mà Libero theo đuổi. Chúng tôi tin rằng, một cộng đồng dịch thuật chuyên nghiệp sẽ không chỉ nâng cao vị thế nghề dịch trong xã hội, mà còn góp phần trực tiếp vào việc thúc đẩy năng lực tri thức quốc gia. Khi dịch giả có nơi để gặp nhau, khi tri thức được lưu chuyển, và khi nghề nghiệp được khẳng định, đó cũng là lúc nền học thuật và văn hóa Việt Nam có cơ hội tiến lên một tầm cao mới.

Triển vọng của cộng đồng nghề không nằm ở những con số hay danh sách đối tác hôm nay, mà ở chặng đường dài phía trước. Ngày hội Dịch thuật Việt Nam 2025 đã khép lại, nhưng những gì sự kiện khơi dậy sẽ còn tiếp tục. Libero tin rằng cộng đồng Dịch thuật Việt Nam sẽ là không gian, nơi các dịch giả cùng học hỏi, cùng sáng tạo và cùng kiến tạo chuẩn mực nghề nghiệp. Đồng thời, đây sẽ là nơi dịch thuật không chỉ là thao tác chuyển ngữ mà trở thành hành động khai phóng, đưa Việt Nam hội nhập sâu hơn vào dòng chảy tri thức nhân loại.