Tối ngày 8/8/2023, buổi gặp gỡ trực tuyến “AN NHIÊN TRONG BIẾN ĐỘNG – Những bài học từ các nhà khắc kỷ cổ kim” đã diễn ra dưới sự dẫn dắt của chị Nguyễn Thị Phương, giám đốc Trường Quản trị Hiếu Liêm, cố vấn Viện Libero và diễn giả – anh Phùng Minh Quân, chuyên gia Scrum, khối ngân hàng số, SHB, cựu học viên Libero21. Đây là sự kiện đánh dấu mở ra chuỗi sinh hoạt văn hóa “Gặp gỡ Libero” do Viện Phát triển Giáo dục khai phóng Libero tổ chức.
Điều gì đáng để theo đuổi trong cuộc đời?
Mở đầu buổi gặp gỡ, người tham gia đã cùng tương tác với chủ trì và diễn giả qua những câu hỏi như: “Bạn đã biết đến chủ nghĩa khắc kỷ từ khi nào?”, “Bạn muốn tìm hiểu điều gì về chủ nghĩa khắc kỷ?”,…Rất nhiều câu trả lời bất ngờ được đưa ra. Có người đã nghe về chủ nghĩa khắc kỷ từ tận những năm 2013, 2016, có người chỉ mới tìm hiểu thôi, nhưng họ đến vì tò mò với tên gọi của chương trình: “Làm thế nào để an nhiên trong biến động? Làm thế nào để áp dụng chủ nghĩa khắc kỷ trong cuộc sống hiện đại, giữa những bộn bề?”
Câu chuyện của diễn giả Phùng Minh Quân có lẽ là một minh chứng sống động nhất cho việc thực hành khắc kỷ này. Cách đây không lâu, anh Quân đã gặp phải một biến cố lớn trong cuộc sống khiến cho bao công sức tích góp của anh bấy lâu gần như tiêu tan. Thay vì lo sợ hay hoảng loạn, anh nhận thấy đây là lúc cần đi tìm sự an nhiên từ sâu bên trong của mình. Thời điểm ấy, anh Quân bắt đầu tiếp xúc với chủ nghĩa khắc kỷ. Việc thực hành khắc kỷ một cách nghiêm túc có chủ đích đã giúp anh giữ được trạng thái ổn định và lạc quan hơn, vững tâm bước tiếp trong cuộc sống.
Chia sẻ về trải nghiệm ấy, anh Quân đặt ra một câu hỏi mở cho mọi người: “Điều gì đáng để theo đuổi trong cuộc sống?” Tình yêu, sự nghiệp, địa vị, tiền tài, danh vọng, sức khỏe, gia đình,…rất nhiều câu trả lời khác nhau. Rõ ràng là có rất nhiều thứ mọi người muốn theo đuổi trong cuộc sống, nhưng liệu mọi người đã hoạch định được chiến lược đạt mục tiêu đó hay chưa?
Trường phái chủ nghĩa yếm thế bảo chúng ta phải có phẩm hạnh, các nhà chủ nghĩa khắc kỷ thì lại hướng chúng ta tới sự làm trọn vẹn bổn phận của mình. Dù dưới dạng nào thì chúng cũng đều là một chiến lược, và chúng ta có cách thức, phương tiện đạt mục tiêu của mình. Chúng ta cần phải áp dụng có phản tư xem có phù hợp với bản thân mình hay không.
Trong số những khái niệm mà anh Quân đưa ra thì ấn tượng nhất đối với tôi có lẽ là “sự bình thản”. Bình thản không phải vô ưu vô lo, mà là bản lĩnh đối diện với khó khăn trong cuộc sống. Bình thản không phải là loại bỏ hết các loại cảm xúc, mà là loại bỏ cảm xúc tiêu cực, để bình yên sống với mình. Bình thản là đón nhận cuộc sống của mình bất kể thế nào, trân trọng từng phút giây đang sở hữu, như cách anh Quân có mặt tại buổi chia sẻ ngày hôm qua. Anh Quân chuẩn bị sẵn sàng với những thứ mất đi, nhất là sau khi trải qua khủng hoảng thì anh lại càng thêm trân trọng mọi thứ hiện tại, tình cảm với người thân, đồng nghiệp, bạn bè.
Thực hành “an nhiên” trong “biến động”
Thế giới đang phát triển không ngừng, với nhịp sống nhanh của thời hiện tại, liệu rằng chúng ta có tìm thấy sự an nhiên thực thụ hay không? Anh Quân đã đưa người tham gia đi cùng mình tìm lời giải đáp trong phần thứ hai của chương trình. Các phương pháp thực hành khắc kỷ lần lượt được đưa ra là:
Tưởng tượng tiêu cực để loại bỏ lo âu:
Có một hiệu ứng gọi là “thích nghi với khoái lạc”: khi con người mong muốn có được một thứ gì đó (tài sản, địa vị, sự nghiệp, các mối quan hệ v.v…) thì sau một thời gian người ta thường “thích nghi” với nó và lại mong muốn những thứ khác, không còn coi trọng thứ đã có được. Để tránh tình trạng này, chúng ta cần đón nhận cuộc sống của mình bất kể thế nào, trân trọng từng giây phút đang sở hữu thứ đang có cũng như chuẩn bị sẵn sàng với những sự mất mát thông qua định kì tưởng tượng rằng mình sẽ mất đi những thứ đang có.
Tự tiết chế bản thân:
- Đặt chúng ta vào hoàn cảnh khó khăn, không dư dả về tiền bạc,…..không được chia sẻ với mọi người, không có mối quan hệ xã hội,…giúp ta tôi luyện bản thân, bồi đắp niềm tin. Như tập thể dục, luyện tập hàng ngày khi bê vác, hay làm gì ta sẵn sàng đón nhận rồi.
- Tiết chế lạc thú: định ký không tận hưởng lạc thú dù có cơ hội. Bớt mua sắm đi, tăng khả năng kiểm soát bản thân, cảm giác vượt qua chính mình.
Điều chỉnh bản thân, không phải điều chỉnh thế giới:
- Chúng ta nên quan tâm đến những điều ta có thể kiểm soát hoàn toàn.
- Không nên quan tâm những điều ta không thể kiểm soát mà thay vào đó nên quan tâm những điều ta kiểm soát được một phần nhưng cần thận trong nội tại hóa những mục tiêu đặt ra cho bản thân. Thực hành được việc này ta không mất bình tĩnh, nổi cáu với những cái không mong muốn trên cuộc đời nữa.
“Quan điểm thái độ của mình khiến mình sợ mất thể diện trước đám đông nhưng khi Quân hiểu mình không thể kiểm soát hết những thứ người khác nói, nghĩ về mình thì mình thấy nhẹ nhàng hơn, sống ổn hơn. Bản thân Quân vẫn đang là một người cả nể, nếu Quân không thực hành thì Quân không thể làm scrum master được, không ở đây chia sẻ được, quá quan tâm đến người khác nghĩ gì, nói gì mình sẽ sống rất khổ.” – anh Quân tâm sự.
Niềm vui sống trong từng khoảnh khắc:
Như trong Phật giáo, các nhà khắc kỷ cho rằng vận mệnh chúng ta đã an bài nhưng là quá khứ và hiện tại, cái gì xảy ra rồi thì cần chấp nhận nó, đón nhận cái trong hiện tại là quan trọng nhất. Nếu thực hành được thì ta sẽ cảm thấy an lạc, thay vì lạc thú bề ngoài.
Tự ý thức và phản tư hàng ngày:
Tự nhận thức các khoảnh khắc này ta có đang sống như những nhà khắc kỷ hay không, có đang nổi nóng với ai đó không, đối xử với người khác như thể họ sắp rời xa to, trân trọng hiện tại, ở đây và bây giờ…đó là điều ta cần ý thức và phản tư hàng ngày. Nó gần giống thiền định nhưng khác mục đích một chút. Anh Quân cũng nói thêm: “Ngay lúc Quân bắt đầu học khóa Libero21 cùng anh Tấn, chị Phương, Mai học được thực hành gì, có ý thức phản tư, ngay thời điểm này sau khi buổi chia sẻ kết thúc mọi ngươi nên phản tư xem mình áo dụng có hiệu quả không, vì sao chưa hiệu quả, cải tiến như thế nào.”
Áp dụng “LĂNG KÍNH CUỘC ĐỜI”:
Những cái đến với chúng ta đi qua lăng kính của chúng ta, là nhân sinh quan của chúng ta, có rất nhiều người từng thất bại trong cuộc sống, sự nghiệp nên khi nghe về khủng hoảng của anh Quân, họ cảm thấy đấy là chuyện bình thường, họ đã tôi luyện được nhân sinh quan của mình. Cách nhìn sự việc của chúng ta ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của mình rất nhiều, nếu chúng ta thay đổi lăng kính sống tích cực thì kể cả những biến động diễn ra với nền kinh tế từ năm ngoái đến năm nay cũng không thể đánh gục chúng ta.
Cuối chương trình, chị Phương tổng kết phần chia sẻ của anh Quân rằng, chúng ta nên tận hưởng những thứ mình đang có một cách an yên, chuyển sang tự tiết chế bản thân nó sẽ bồi đắp cho nhau chứ không bị tác dụng ngược. Bớt nghĩ điều khen chê quan điểm thái độ của người khác với mình, không bám chấp vào những cái đó, vẫn yêu quý họ vì họ là chính họ thôi, không bị lời khen chê ảnh hưởng đến quan điểm, thái độ của mình. Tư khóa là THỰC HÀNH TỪNG CÁI MỘT, ỔN RỒI THÌ THỰC HÀNH CÁI THỨ HAI.
Buổi “Gặp gỡ Libero” đầu tiên khép lại trong không khí hào hứng của người tham gia. Vẫn còn những câu hỏi đang chờ giải đáp, vẫn còn những mong ngóng cho cuộc gặp gỡ tiếp theo, buổi gặp gỡ có thể nói là thành công tốt đẹp. Hy vọng rằng, chuỗi sinh hoạt văn hóa “Gặp gỡ Libero” vẫn sẽ tiếp tục được cộng đồng ủng hộ trong thời gian tới.
