“Cách ta nghĩ” là một tác phẩm kinh điển của nhà triết học và giáo dục người Mỹ John Dewey, được xuất bản lần đầu vào năm 1910. Cuốn sách là một tác phẩm tiêu biểu trong lĩnh vực giáo dục, tâm lý học và triết học, và nó vẫn còn phù hợp và có ảnh hưởng cho đến ngày nay.
Luận điểm trọng tâm của Dewey trong cuốn “Cách ta nghĩ” là xem tư duy là một hoạt động tự nhiên và theo thói quen, và nó có thể được phát triển và cải thiện thông qua thực hành và suy ngẫm. Ông lập luận rằng suy nghĩ không phải là một hoạt động đơn độc hay cá nhân, mà là một hoạt động xã hội và giao tiếp liên quan đến sự tương tác của các cá nhân với môi trường của họ và với nhau.
Trong tác phẩm, John Dewey, qua ba phần chính: vấn đề luyện trí, suy luận logic và rèn trí nghĩ, đưa người đọc đi từ bản chất của ý nghĩ đến các dạng thức, quy tắc và phương pháp thực hành, cùng với đó là những đề xuất thiết thực nhằm xây dựng một môi trường để nuôi dưỡng suy nghĩ của chúng ta đi đúng hướng.
Một trong những đóng góp quan trọng của Dewey trong cuốn sách là phân tích của ông về các phương thức tư duy khác nhau. Ông xác định sáu phương thức tư duy: quan sát, mô tả, so sánh, phân loại, giải thích và diễn giải. Dewey lập luận rằng các phương thức này có liên quan và phụ thuộc lẫn nhau và chúng phải được tích hợp để đạt được tư duy hiệu quả.
Dewey cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của tư duy phản xạ, bao gồm việc phân tích và đánh giá quá trình học tập và tư duy của chính mình. Ông lập luận rằng tư duy phản xạ là điều cần thiết để phát triển các kỹ năng tư duy phản biện và nó có thể được trau dồi thông qua thực hành có chủ đích.
Theo Lời tựa do chính tác giả viết: “Cuốn sách này thể hiện niềm tin vững chắc rằng, việc nỗ lực đưa thái độ tâm trí, đưa thói quen tư duy – những cái mà chúng ta gọi là có tính khoa học ấy – trở thành cứu cánh sẽ đồng thời làm phát lộ nhân tố có tác dụng củng cố và hướng đến niềm tin ấy. Dễ mường tượng được là thái độ khoa học này khó lòng dung hợp ngay với việc dạy dỗ thanh thiếu niên. Nhưng cuốn sách này cũng thể hiện niềm tin rằng đó không phải là điều muốn hướng tới; rằng thái độ cố hữu và còn vô nhiễm của tuổi thơ, nổi bật với trí tò mò, óc tưởng tượng đầy hứng khởi cùng với lòng yêu thích tra xét thử nghiệm là những thứ gần gũi, rất gần gũi với thái độ của một đầu óc khoa học.” (Vũ Đức Anh dịch)
Nhìn chung, “Cách ta nghĩ” là một cuốn sách có giá trị và kích thích tư duy, cung cấp một khuôn khổ toàn diện để hiểu và cải thiện quá trình tư duy của chúng ta. Đây là cuốn sách đáng đọc đối với bất kỳ ai quan tâm đến giáo dục, tâm lý học hoặc triết học, và nó vẫn là một tác phẩm có thể nói là nền tảng trong các lĩnh vực này.
